Categoriearchief: Kunstenaars

Kunstenaars

In memoriam Dries Engelen

Op 23 april 2021 is Dries Engelen op 93-jarige leeftijd overleden.  
We willen hem hier kort gedenken.

Dries is de grondlegger van de creatieve therapie in Vijverdal. Hij is als beeldend kunstenaar en docent aan de kunstacademie gevraagd om de creatieve therapie in het nieuwe psycho-medische streekcentrum Vijverdal op te zetten in 1972. Hij werkte toen al in de oude psychiatrische kliniek Calvarienberg aan de Abtstraat in Maastricht. 

Typerend voor de creatieve therapie was dat er enkel kunstenaars aangesteld werden in deeltijd als therapeut. Dries’ visie was dat je als creatief therapeut een eigen beeldende kunstpraktijk moest hebben.
Bij de nieuwbouw van Vijverdal werd een ruime creatieve therapie ingericht waar met allerlei technieken gewerkt kon worden: beeldend, keramiek, monumentaal, platte vlak, etsen, tekenen, schilderen, fotografie, edelsmeden en metaal.
Dries zelf is beeldhouwer en keramist. Dries maakte van de creatieve ateliers samen met zijn collega’s een oase: je kon er werken aan wat je wilde, langzaam, snel, elke dag of alleen maar binnenlopen. Dries was eigenzinnig en zeer overtuigd van het belang van creatief werken als zijnde goed voor de geest.  

Zijn beeld (in de volksmond: de totempaal) Psyche Nikai – de geest overwint – staat nog steeds voor Vijverdal.

Dries heeft 35 jaar gewerkt tot zijn pensioen en in 1993 is ter gelegenheid van zijn afscheid een collectie gevormd van de kunst die in de jaren gemaakt is door patiënten: de collectie Fantastike. Deze collectie is onlangs geschonken door Mondriaan aan het Outsider Art Museum / museum van de geest in Amsterdam.

Kunstenaars

Een bijzondere schenking van Mondriaan Maastricht

Op de foto is een werk te zien van Rob Heijnen, het is één van de topstukken uit de collectie.

Museum van de Geest heeft een bijzondere collectie in ontvangst genomen van Mondriaan Maastricht. De schenking bestaat uit een collectie van werken die gemaakt zijn door psychiatrische cliënten van Vijverdal (nu Mondriaan Maastricht). De werken zijn gemaakt in de periode 1965-2000 tijdens creatieve therapie en behoort daarmee tot één van de oudste collecties van mensen met geestelijke gezondheidsproblematiek in Nederland.

Mondriaan Maastricht is een GGZ-instelling in Zuid-Limburg en biedt zorg aan mensen met psychische of psychiatrische klachten, verslavingsproblematiek en forensische psychiatrie. De collectie van Mondriaan Maastricht was eerst in bruikleen bij Stichting Fantastikè. Een stichting die atelierruimte biedt aan mensen met psychische problemen of een psychiatrisch verleden. De stichting promoot de werken niet als een uiting van ziekte maar als kracht van een fantastische verbeelding.

“Contact maken met psychiatrische cliënten is soms moeilijk omdat we slecht begrijpen wat hen beweegt. Met schilderijen, geschriften, beelden en tekeningen vertellen ze hun verhalen op eigen wijze. Ze verrassen ons, ze ontroeren ons en ze confronteren ons. De ene keer met een kinderlijk handschrift, anders met een brute penseelstreek.”

Uitgelicht: Sef van Mulken
Een van de grote namen uit de collectie is Sef van Mulken. Van Mulken is afkomstig uit Stein en werkte als houwer in de staatsmijn Maurits vanaf 1951. Stein was de belangrijkste binnenhaven in Limburg voor kolentransport over water. De mijn, boten, kolenschachten, grondlagen en transport zijn thema’s in het werk van Mulken.

Na een periode van ziekte werd hij opgenomen in Venray (1965) en werd later verplaatst naar Vijverdal Maastricht (1973). Hier verbleef hij tot begin jaren 90 en overleed in 1998. In het creatieve therapie atelier in Vijverdal vond Sef zijn weg met viltstiften. Hiermee schreef hij papieren vol met beelden uit zijn leven. Ander materiaal zoals penselen kon hij niet goed hanteren.

Exposities, Kunstenaars

Muziekvideo van Deniece Clermonts en Roeland Janssens

In september 2020 exposeerde kunstenaar Deniece Clermonts in de Lutherse kerk in Maastricht. 

‘Orange to my blue’ was niet alleen de titel van deze expositie maar ook het liedje dat ontstond met haar mede-atelierlid Roeland Janssens.

Deniece: “Omdat ik altijd tijdens mijn schildersessies heel hard meeblèr met mijn spotify playlist stelde hij eens voor samen wat te jammen. 
Zo kwam deze zomer op een vroege zaterdagochtend in een uurtje de eerste draft voor dit lied tot stand. 
We besloten het voor de gelegenheid verder uit te werken en als act bij de opening van de expositie te presenteren.
Ik vond het erg spannend want ik gaf mezelf nu wel heel erg bloot, zowel mijn verhaal, mijn kunst als ook mijn stem. 
Maar goed, nu ben ik wel een beetje van de “all or nothing”-mentaliteit dus we hebben het geheel maar gelijk doorgevoerd na de expositie en professionele opnames gemaakt in de kerk om er uiteindelijk deze videoclip van te maken.
En deze wil ik dan namens ons als kerstcadeau aan jullie presenteren. 
Hoop dat jullie ervan genieten!
Ik ben in ieder geval ontzettend trots en dankbaar voor de mooie dingen die dit gekke jaar mij toch heeft gebracht.”